به گزارش مجله خبری نگار،یکی از بیماریهای خاموش دنیای امروز، بیماری پوکی استخوان میباشد. این بیماری به طور مساوی میان زنان و مردان شایع نیست به طوری که از هر ۴ مرد و از هر ۲ زن یک نفر مبتلا به بیماری پوکی استخوان میشود. در این مطلب قصد داریم با تعریف این بیماری خاموش، علل به وجود اورنده آن و همچنین راههای درمان و جلوگیری از پوکی استخوان مطالبی را خدمت شما عزیزان ارائه دهیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
یکی از بیماریهای متابولیک و شایع بافت استخوان استئوپروز یا بیماری پوکی استخوان میباشد در این بیماری تشکیل بافت استخوانی بسیار کندتر از ساخت آن میباشد بنابراین بافت استخوانی شکننده و ضعیف شده و در نتیجه خطر شکستگی و خرد شدن آن به میزان قابل توجهی افزایش مییابد؛ در نتیجه ممکن است فرد در هنگام سرفه کردن یا زمین خوردن دچار شکستگیهای شدید استخوانی شود.
مطالعات متعدد در این زمینه نشان داده است که این بیماری در سراسر دنیا و میان نژادهای متعدد انسانی وجود دارد. همچنین مشخص شده است که میزان شیوع ان میان زنان سفید پوست اسیایی علی الخصوص زنان سفید پوستی که به سن یائسگی رسیده اند، بیشتر از سایر افراد میباشد. همچنین نشان داده شده که میزان شیوع در میان زنان لاغر و ریز استخوان و مسن بیشتر از سایز افراد جامعه است.
پوکی استخوان عموما بدون علامت و نشانه خاصی میباشد به همین دلیل به این بیماری اصطلاحا بیماری خاموش گفته میشود؛ اما علایم ذیل میان افراد درگیر با استئوپروز مشاهده میشود:
۱٫ شکستگی غیر معمول و راحت استخوانهای فرد
۲٫ کوتاه شدن قد که به تدریج اتفاق میافتد
۳٫ کمر درد
۴٫ داشتن درد مبهم در عضلات گردن
۵٫ شکستگی مکرر در نواحی نظیر مچ دست و باسن و …
۶٫ قامت خموده فرد
سلولهای بافت استخوانی در معرض فشار و ضربات متعددی قرار دارند لذا باید به طور مداوم سلولها و بافت استخوانی جدید جایگزین بافت استخوانی پیر و فرسوده شود زمانی که فرد در سنین جوانی قرار دارد (زیر ۳۰ سال) سرعت ساخت و ساز بافت استخوان بسیار بالاست، اما به تدریج با شروع فرایند پیری سرعت ساخت و ساز بافت استخوانی بسیار کاهش مییابد؛ لذا در این شرایط سرعت تخریب رو به افزایش میگذارد همان طور که پیشتر اطلاع داده شد میزان بروز این بیماری در زنان و افراد مسن بالاتر است. اما سوال اینجاست که علت پوکی استخوان در سنین جوانی چیست؟ یا علت پوکی استخوان در مردان چه عواملی میتواند باشد؟ باید بگوییم علل زیادی میتواند سبب پوکی استخوان مردان و همچنین پوکی استخوان زودرس (پوکی استخوان جوانی) میگردد که در ذیل به انها اشاره خواهد شد:
ویتامین دی و کلسیم از مهمترین فاکتورهای تشکیل بافت استخوانی جدید هستند محل جذب این ویتامین هادستگاه گوارش میباشد به همین دللی در افرادی که دچار ناراحتیهای دستگاه گوارش هستند تراکم استخوان پایین امده و به مرور دچار پوکی استخوان میشوند.
مطالعات متعدد نشان داده است که نقش وارثت در بروز پوکی استخوان بین ۶۰ الی ۷۰ درصد میباشد.
لازم به ذکر است که بیماری پوکی استخوان ریشه ارثی ندارد، ولی کمبود مواد ضروری مثل کلسیم به ارث میرسد همچنین استخوان بندی ریز و شکننده نیز به ارث رسیده و ریسک ابتلای به این بیماری را به نحوه فوق العادهای افزایش میدهد.
بی تحرکی و عدم داشتن روتین ورزشی مناسب سبب افزایش سرعت پیری بافتهای استخوانی و بی دفاع شدن آنها در برابر ضربات و فشار زندگی روزمره خواهد شد؛ بنابراین هر چقدر بیشتر ورزش کنید و عضلات اطراف استخوان و نیروی وارده به استخوان را تقویت نمایید سرعت ابتلا به این بیماری کاهش خواهد یافت.
کلسی تونین ترشح شده از تیروتید سبب اعمال مهمی در فرایند استخوان سازی میشود که از ان جمله میتوان به افزایش میزان بازجذب کلسیم از کلیهها و مهار استئوکلاست و افزایش استئوبلاست نام برد شواهد نشان میدهد زمانی که میزان ترشح هورمون تیروئید بسیار بالا برود و فرد دچار پرکاری تیروئید میشود؛ در فرایند جذب استخوانها مشکل ایجاد میشود و در نتیجه بازجذب کلسیم نیز دچار مشکل شده و بافت استخوان غیر متراکم و شکننده خواهد شد.
برای جلوگیری از ابتلای به بیماری پوکی استخوان چند راه کار پیشنهاد میشود:
نیکوتین موجود در سیگار دارای تاثیرات بسیار مخرب بر میزان هورمونهای بدن انسان میباشد مثلا یکی از تاثیرات بد این هورمون بر روی هورمونهای زنانه و مردانه کاهش هورمون تسترون مردانه و استروژن زنانه است از طرفی مواد مضر سیگار سبب افزایش غلظت ویتامین کلسیم در بدن شده و بدین طریق سبب جلوگیری از ذخیره سازی کلسیم موجود در بدن شده و احتمال ابتلا به پوکی استخوان زودرس را افزایش میدهد.
اگر رژیم غذایی شما فاقد میزان مناسبی از کلسیم باشد بدن جهت پیگیری اموری که کلسیم عهده دار آن است، کلسیم مورد نظر خود را از بافتهای استخوانی برداشت میکند بنابراین اگر این کمبود کلسیم از طریق تغذیه یا مکملهای حاوی این ویتامین تامین نشود، میتواند سبب بروز استئوپروز گردد. از طرفی ویتامین دی نیز علاوه بر نور خورشید از طریق غذا تامین میشود و وظیفه مهمی در ارتقا جذب کلسیم و در نتیجه پیشگیری از بروز بیماری پوکی استخوان دارد
توصیه میشود جهت جلوگیری از بیماری پوکی استخوان ورزش را در برنامه خود قرار دهید مشاهده شده است بهترین ورزشها جهت افزایش تراکم استخوانها کوهنوردی، دو، والیبال، فوتبال اسکی، بستکتبالو تنیس و .. میباشد.
هر چقدر تشخیص و درمان بیماری پوکی استخوان با سرعت بالاتری انجام شود کنترل بیماری اسانتر خواهد بود. در درمان این بیماری باید بر روی کاهش سرعت از دست رفتن مواد معدنی و ویتامینهای مهم در رشد بافت استخوانی نظیر کلسیم و ویتامین دی تمرکز کرد. علاوه برآن درمان دارویی نیز از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. از مهمترین داروهایی که در اغاز درمان بیماری پوکی استخوان به کار میرود میتوان به زولدرونیک اسید (رکلاست) و رزیدرونات و آلندرونات اشاره کرد.
در مردان با افزایش سن یکی از مهمترین هورمونها رو به کاهش میگذارد؛ تستسترون نقش ویژهای در بهبود تراکم سطح استخوانهای فرد دارد بنابراین یکی از مهمترین روشهای درمانی برای مردان مبتلا به پوکی استخوان تجویز هورمون تستسترون میباشد در مقابل، هورمون استروژن نیز برای خانمها تجویز میشود چرا که زنان بعد از یائسگی میزان زیادی از این هورمون را از دست میدهند.
رعایت رژیم غذایی مناسب و همچنین حرکات ورزشی اصلاحی مناسب نیز نقش زیادی در درمان پوکی استخوان خواهد داشت.
مشاهده شده است که مگنت تراپی نقش وسیعی در ارتقا و بهبود بافت استخوانی دارد این روش تحریک کننده تشکیل بافت استخوانی جدید میباشد و فرایند کلسیفیکاسیون را تسریع میبخشد.
منبع:دندان لند